ماجرای ناپدید شدن و احتمالا قتل خاشقچی  از سوی عاملان عربستان سعودی، هم اکنون در صدر اخبار بسیاری از رسانه های غربی، عربی و همچنین رسانه های ترکیه قرار دارد و تحلیل ها و تفاسیر زیادی پیرامون سرنوشت خاشقجی مطرح شده است.

از سوی دیگر، تحلیل های زیادی در مورد رویکرد بازیگران این ماجرا ارائه شده است؛ جایی که بیش از هر چیز سیاست های ترکیه و آمریکا در قبال این ماجرا مورد توجه قرار گرفته است.

فارغ از رویکرد دو پهلوی آمریکا که به دلیل روابط خاص واشنگتن و ریاض شاید قابل توجیه باشد، رویکرد محافظه کارانه ترکیه نیز برای بسیاری از ناظران مورد پرسش و توجه قرار گرفته است. اینکه ترکیه به دنبال چیست؟ چه اهدافی را در این پرونده دنبال می کند و در واقع چرا ترک ها ممکن است از این ماجرا بهره برداری سیاسی کنند؟

که ترکیه قصد دارد از ماجرای خاشقجی برای اهداف سیاسی استفاده کند.

ترکیه در ماجرای ناپدید شدن جمال خاشقجی مکانیسم های سیاسی و دیپلماتیک را به پیگیری اقدامات قضایی و قانونی ترجیح داده است و تلاش دارد از این طریق پرونده را پیش ببرد.

اگر مقامات ترکیه با این رخداد به عنوان یک مورد قضایی رفتار می کردند، آن ها باید شواهد را در معرض عموم قرار می دادند.

در نبود برخی اطلاعات، ترکیه در حال تلاش برای شکل دهی به افکار عمومی و اعمال نفوذ بر برخی دولت ها و از جمله آمریکا و عربستان برای راه اندازی مذاکراتی سیاسی با آن هاست.

ترکیه می تواند جستجوهایی را در کنسولگری عربستان به عنوان بخشی از فرایند تحقیقات قضایی راه اندازی کند؛ اما چنین کاری نمی کند؛ به این دلیل که نمی خواهد ریسک قطع روابط با ریاض در صورت واکنش عربستان را بپذیرد.

مقامات ترکیه با یک رویکرد سیاسی و نه قضایی فقط بخشی از اطلاعات ماجرای خاشقجی را به بیرون درز دادند تا از این طریق بتوانند اهرم فشاری بر سعودی ها برای مذاکره با آن ها در موضوعات مختلف را در اختیار داشته باشند.

یکی از مواردی که ترکیه می تواند از عربستان امتیازگیری کند به شمال سوریه مربوط می شود؛ جایی که عربستان از واحدهای مدافع خلق کرد(YPG) حمایت می کند و ترکیه احتمالا از پرونده خاشقجی برای قطع کمک های ریاض به این گروه استفاده خواهد کرد.

دلیل دیگر ترکیه در این رویکرد این است که عربستان را در یک وضعیت سخت و مخمصه بزرگی گرفتار کند تا از این طریق از یک طرف مسأله اصلاحات محمد بن سلمان در عربستان را در نزد غربی ها زیر سؤال ببرد و از طرف دیگر با ایجاد مسائل حقوق بشری برای عربستان، میان واشنگتن و ریاض شکاف ایجاد کند؛ شکافی که می تواند به انتخاب ترکیه به عنوان متحد اصلی آمریکا در خاورمیانه و دوری از عربستان منجر شود.

فقدان اطلاعات کافی از ماجرا که توسط آنکارا مدیریت می شود، با هدف اثرگذاری بر افکار عمومی جهانی است تا علاوه بر زیر سؤال بردن اصلاحات بن سلمان و اینکه عربستان اصلاح پذیر نیست، آن ها را همواره در معرض اتهام نیز قرار دهد.

بنابراین به نظر می رسد، ترکیه ماجرای خاشقجی را بهترین فرصت ممکن برای ایجاد شکاف میان عربستان و آمریکا، زیر سؤال بردن پروژه اصلاحات در این کشور و دور کردن آمریکا از عربستان تلقی می کند.

این در حالی است که دستگاه دیپلماسی کشورمان به رهبری آقای جواد ظریف، در ماجرای قتل فجیع خاشقچی روزنامه نگار منتقد عربستانی،  به جای استفاده ظریفانه از این فرصت بی نظیر و ویژه پیش آمده در اثر اشتباه راهبردی سعودی ها و آمریکایی ها ؛ در کمال ناباوری سکوت پیشه کرده اند و همچنان منتظر معجزه هستند تا این دو دشمن کینه توز مردم ایران(عربستان سعودی و آمریکا) بتوانند از این مخمصه بیرون بروند. در سطح بین الملل و جهانی اشتباهاتی این چنین و فرصت های ناشی از آن برای رقبای قدرت های منطقه ای و جهانی کمتر پیش می آید و دولت های مقابل به این راحتی چنین فرصت هایی را جهت تنبیه و از رده خارج کردن رقبای کینه توز و ظالم خود از دست نمی دهند.

 جناب آقای دکتر ظریف!!

ظرافتی بیش از این لازمه دستگاه دیپلماسی کشور است.

علی منصوری